Schotland 2014 Columba route deel 2

Schotland Columba route deel-2

We gaan er voor

 vrijdag 18 april 2014

Het lijkt er toch van te komen, na enige gezondheidsperikelen de training en het bespreken van trein , boot etc, de voorbereiding weer opgepakt. We vertrekken 18 mei  eerst met de trein naar Amsterdam CS, verder met de fiets naar IJmuiden.Van hieruit de oversteek naar Newcastle , dan verder naar Edingburgh, maar eerst de ons bekende pizzatent met een bezoek vereren , waarna we de volgende dag vertrekken.

De trein reis gaat dan via Glasgow naar Oban waar we de volgende dag de fiets pakken naar Iona op het eiland Mull. Verder volgen we een gedeelte de buiten Hebriden o.a. Harris ,Sky, Lewis om uiteindelijk in Stornoway uit te komen. Van hier de ferry naar Ullapool om uit te komen op het vasteland. Verder naar het Noordelijkste punt via Stoer, Durness. Verder gaat het via Altnahara, Inverness, Stirling om uiteindelijk via enkele omzwervingen weer in Newcastle uit te komen .Fietsen zijn in orde gemaakt , er is nog wat kleding aangeschaft ,tassen al een keer ingepakt elk jaar kunnen we blijkbaar met minder toe. Grammenjagen doen we niet meer aan mee,  we zijn mooi op gewicht., hier bedoel ik de fietsen met bepakking mee.

Groet Adri&Rien

De eerste drie dagen

Schotland  woensdag 21 mei 2014

Fietsperikelen per trein. 18 t/m 20 mei 2014.

We zijn al bijtijds op het station Hardenberg. Het moet toch lukken op zondag om 8.00 uur. Dat blijkt nog niet zo zeker, het wordt proppen met de fietsen tussen de reizigers op het balkon. De Libelle zomerweek en het mooie weer zitten ons dwars. Eenmaal in Zwolle in de Hanzelijn naar Amsterdam-C hebben we alle ruimte. Met de zon en de wind op zij laten we Amsterdam achter ons op wegnaar IJmuiden. We hebben geluk, de fietsers mogen al vlot op de boot. De zee is rustig, we genieten van zon en water.  New Castle. We volgen ca. 12 km de ons bekende cycleway no. 72 richting station in. Het voert  door groene dreven van de stad. Tegenover de Millenniumbrug vinden we de tuk-tuk van vorig jaar voor een koffiestop. De man zegt ons gezicht te herkennen. 

 Hij komt ons nog even wijzen op de Millennium brug die op dat moment gekanteld wordt, bij wijze van test. Het is een indrukwekkend gezicht. Hij wijst ons de weg naar het station en we rijden regelrecht de hal in. We worden verwezen naar wagon P van een ellenlange trein . Onze bagage komt in wagon M en onze gereserveerde zitplaatsen zijn in wagen E. Lekker makkelijk dus. Adri haalt de bagage op, Rien sjort de fietsen uit de bagageruimte en dan nog een eind sjouwen voordat alles op de fietsen zit. Eerst gaan we kijken of we de reis van de volgende dag kunnen omboeken naar een vroeger tijdstip. Dat lukt en met verschillende liften bereiken we het niveau van Princessstreet. Ons b&b is makkelijk te vinden, maar dan het volgende probleem. De fietsen moeten 5 trappen opgesjouwd naar boven. Waar ze in de woonkamer van de b&b eigenaresse komen te staan. Maar al met al viel het toch nog mee. 

Dinsdag Edinburg-Glasgow-Oban.

We blijken op het station gekomen zelfs nog een trein eerder weg te kunnen en zelfs zonder reserveringen tot Glasgow. Het lijkt er op dat ook het Schotse schoonmaakpersoneel in staking is. De trein is smerig, de toiletten vies. Een medereiziger: doe je shirt over je neus als je daar binnen gaat. De shit zit hoog opgestapeld!

Op het balkon staan een paar Amerikanen ervaringen uit te wisselen. 'Ik mag die Schotten wel. Ze zijn heel direct, maar zonder pretenties. Heel puur eigenlijk'. Hij klinkt wat emotioneel en met dubbele tong. Niet zo vreemd met een hele verzameling bierblikjes om zich heen. De ander is het helemaal met hem eens.

Vlak voordat we de trein verlaten zegt onze buurman, strak in het pak: Een goeie reis nog!  Gelukkig hebben we ons netjes gedragen.

De overstap naar Oban ging gesmeerd en de reis was de kers op de taart door een prachtig gebied. Sneeuw op de toppen, mooie vergezichten. Genieten, drie en half uur lang. 

In Oban de ferry's geregeld voor de komende dagen. We gaan op zoek naar het b&b. Via een forse klim komenwe net onder het colosseum terecht, waar we een prachtig uitzicht over de haven hebben, vooral s' s avonds met alle lichtjes aan.

 De eerste echte fietsdag  Woensdag 21 mei, de eerste echte fietsdag.

Na een goede nachtrust staan we om 9.30 uurr aan de kade. Het heeft die nacht stevig geregend, maar het is wat bewolkt en af en toe schijnt er een bleek zonnetje. We gaan op de boot naar het eiland Mull, waar de tocht over ca. 60 km zal gaan tot Fionnforth, met de pont naar Iona. We wachten tot de auto's en bussen weg zijn. Het is een lastig traject met stevige klimmen. Een single track met passing places om uit te wijken. Dus het achterop en tegemoetkomend verkeer moet goed in de gaten gehouden worden. Gelukkig is het toeristenseizoen nog niet begonnen en de bussen die passeren zijn lijndiensten. Er wordt goed rekening gehouden met ons als fietsers. Vaak wordt er keurig gewacht tot er plaats is om elkaar voorbij te gaan. Staffahouse blijkt een gastvrij onderkomen vlak voor de haven. De eigenaressen zijn helemaal eco minded en geven ons zelfs korting op de overnachting omdat we de hele reis op eigen kracht en per openbaar vervoer maken. We hebben dus een goede footprint! Verwarming en heet water worden door hen natuurlijk per zonnepanelen geregeld. We zullen hier 2 dagen blijven om een hele dag Iona te kunnen verkennen.

Verkenning Iona

 Donderdag 22 mei 2014 

Om 8.00 uur zitten we aan het ontbijt met huisgebakken brood en eigen gemaakte jams en rabarber. Puttertjes  volgen hun eigen ontbijt aan de andere kant van het raam. De regen klettert bij tijden stevig op het serredak. Maar onze gastvrouw stelt ons gerust, het zal een goede dag worden. We kunnen nog rustig aan doen en kiezen uit de cooked meals zoals black pudding. Gastvrouw Gillan vertelt graag en legt uit dat vroeger bloedworst veel gemaakt werd omdat men de koe alleen maar bloed hoefde af te nemen en als de worst klaar was, was de koe er ook nog steeds. We zijn in deze dagen heel wat info rijker geworden. Als we om half tien naar de boot lopen is het droog, wel staat er een koude wind. We kiezenbij ons herhaalde bezoek aan Iona voor de rust en de sfeer van het eiland en slaan bij aankomst af naar rechts, naar het zuidwesten, richting Columba's baai. Hier zou hij eeuwen geleden zijn aangeland vanuit Ierland. Zijn woorden zouden geweest zijn: Hier kan ik Ierland niet meer zien, hier kan ik mijn abdij stichten. Columba was verbannen uit Ierland. Hij zou plagiaat van geschriften hebben gepleegd en had een bloedbad veroorzaakt. Hij moest net zoveel zieltjes winnen als er slachtoffers waren gevallen. Zo begon zijn missie. Er zijn diverse versies van de geschiedenis, maar wel is Columba een belangrijke Schotse heilige geworden. Een dienst in de abdij kunnen we niet volgen. De 2 dagelijkse vieringen zijn voor aankomst van de eerste boot en na vertrek van de laatste pont. Zo moet je dus op Iona zelf wonen of logeren om het mee te maken. Jammer voor ons dus dat alles al volgeboekt was. De wandeling naar de baai van Columba voert over een golfbaan waar we geen enkele golfer noch golfbal vinden. Wel heel veel schapen met lammeren. Na deze widen wordt de trail drassig en rotsachtig. Het is zoeken naar de beste plaats voor je voeten. We zien mooie baaien, witte strandjes met ronde granietkeien in allerlei kleuren. De laatsteafdaling naar Columba's baai is helder groen. Vanaf hhet strand steken lange rotsen het water in. Een ronde rots deelt de baai in tweeen. Aan deze kant van het eiland zijn diverse caves te vinden.  Op een beschutte plek in de zon smaakt ons broodje heerlijk. De terugweg voert tegen de wind in. De abdij bekijken we dit keer alleen van de buitenkant. De totale tocht heeft zo'n 5 uur in beslag genomen. Gezandstraald door zon en wind komen we op Mull terug. We houden ons hart vast voor de tocht van morgen. Officieel zal dat zo'n 100 km zijn en of dat haalbaar is met deze wind?????

Fionnphort-Tobermory

Vrijdag 23 mei  2014 Fionnphort - Tobermory 105 km,

De wind giert om de ontbijt serre en onze gastvrouw toont ons het laatste weerbericht: storm uit het noorden. De puttertjes in de tuin trekken zich er niets van aan en halen hun ontbijt onverstoorbaar uit de vogelsilo.

We vertrekken na uitgebreid afscheid te hebben genomen van onze Gillian. We hebben een bijzonder onderkomen genoten. De bagage op de fiets, wat extra kleding aan, wanthet iskoud: 8 a 10 graden. Er is nog weinig verkeer op de weg en gezien de omstandigheden vorderen we goed.Na 30 km de eerste stop bij een ondefinieerbaar cafeetje annex b&b.. we laten ons de coffee goed smaken. Bijhet vertrekkrijgen we van de heer des huizes nog een lesje geschiedenis. Hij wijst ons vast op een hoog landhuis dat we tegen zullen komen oponze route. Het staat tegen de helling van de heuvel De Drie Zusters.  Hier woonde de vriendin van Hitler.

Ook woonden ze er geruimte tijd samen. Toen Duitsland in oorlog kwam met Engeland schoot de vriendin zich in het hoofd. Ze overleefde het echter, maar was gehandicapt. Nog 10 jaar heeft ze zo verder moeten leven. Tot zover de informatie.

Na dit korte intermezzo nemen we een paar km verderop de afslag naar Tobermory, de z.g. scenic route. Beschermd door de berg- c.q. heuvelruggen is de wind aanzienlijk minder. Het is een werkelijk prachtige route. Dan weer hoog boven de baai, dan weer langs het water scherend. Maar langs het water voelt de wind weer stormachtig. Nergens in de wijde omtrek ook maar iets van een accomodatie te bekennen. We maken dankbaar gebruik van een schapenmuurtje om daarachter onze sandwich te nuttigen; uit de wind en in de zon is het goed toeven. We bereiken  de noordkant van Mull, waar we de wind en de nodige beklimmingen voor de kiezen krijgen.  Het is een pittige tocht geworden, misschien wel de zwaarste van al onze fietsreizen

Tobermory- Mallaig

Zaterdag 24 mei 2014 Tobermory- Mallaig 98 km

We moeten vroeg uit de veren na niet al te veel nachtrust in een roerig hostel. De ferry naar Kilchoan vertrekt 7.20 uur, een tochtje van een half uur. Weer aan de wal moeten we direct flink aan de bak. Het is nu een open landschap met lastige beklimmingen. De kou en de gierende wind eisen hun tol. Na 30 km hebben we het eigenlijk al wel gezien. Gelukkig komt er meer begroeiing en maken we een lange afdaling naar zee niveau. Het is en blijft zonnig weer, de temperatuur loopt op en ook de fietsbenen beginnen hun werk te doen. Bij een van de weinige cafe's op onze route krijgen we van de serveerster in het Nederlands antwoord op een vraag. Ze had 7 jaar in Brabant gewoond en oefende nog graag met regelmatig langsfietsende Nederlandse gasten. Ze was benieuwd naar onze ervaringen. 
De route van vandaag was werkelijk prachtig, maar wel ontstellend zwaar. De laatste 20 km van de etappe was gedeeltelijk over fietspaden. Dan wel langs de nieuwe tweebaanswegen die met Europees geeld gefinancierd zijn. Trots staat dit op borden aangegeven langs de weg. De kwaliteit van de fietspaden liet veel te wensen over, het waren net wasborden.
Na diverse stops kwamen we om 4 uur aan in Mallaig, waar we overnachten in een z.g. bunkhouse (prima onderkomen). Memoreerden we gisteren dat het misschien wel de zwaarste etappe was in ons fietsersbestaan, dat moeten we corrigeren. Deze dag was het.. Hopelijk hoeven we deze correctie niet nog vaak toe te passen; dan halen we de geplande eindstreep niet!

Mallaig - Dunvegan

Zondag 25 mei  2014  Mallaig - Dunvegan 90 km

Het bunkhouse bij de haven  van Mallaig beloofde wat. Het was er netjes en bij aankomst rustig.  Dat was een feest na het hostel. Te bunkeren viel er niets. De bunks (stapelbedden) hadden dit maal 1 etage. De fietsbenen waren er blij mee. Lekker vroeg gestrekt dus. Adri was gelijk vertrokken en werd niet meer wakker voor de volgende ochtend toen vroege vogels  tijden lang schoenen met ijzerbeslag door de granieten gangen lieten ketsen. Rien had een andere nacht beleefd. Het was of er een paar keer een trein dwars door hetgebouw reed. Een ongelooflijk lawaai, waarvan we de herkomst niet hebben ontdekt.Later kwamen we tot de conclusie dat het de afzuiging van het restaurant moet zijn geweest. We smeerden onze boterhammen voor onderweg en daarna de fiets van het balkon gehaald, want ook hier was die een trap of wat opgesjouwd.  De boot van 8.45 op gelopen. Het was al aardig vol. We hadden  voor vertrek de regenjacks aangetrokken , maar eenmaal aan de overkant was het verstandig ons ook in de regenbroeken te heisen. Het bleef de hele morgen regenen. Dat werd een zweterige tocht over de hoogtes van Skye. Binnen in het regenpak was het net zo nat als buiten. We worden al echte fans van koffie met scones, met zelfgemaakte marmelade een tractatie bij een hongerklop. De middagboterham aten we in de wachtruimte van een ferry die we passeerden (een goede tip van voorbijgangers.) Toch wel koud geworden konden we hier lekker opwarmen. Middag's kwam de zon steeds meer tevoorschijn en dat leverde mooie plaatjes op van gele steile hellingen vol brem. De beklimmingen waren ook vandaag pittig door de langgerektheid. Maar de benen zijn er tevreden mee. Na een douche in ons nachtverblij bestelden we in een bistro soep en een hoofdgerecht. Het werd soep met nog een keer soep. Dat kan gebeuren als je het plaatselijk Schots niet echt machtig bent. Gniegrahgofgrauh..

Dunvegan - Uig

Maandag 26 mei 2014 Dunvegan- Portree-Uig  90 km 

Rien heeft met een flinke nacht weer wat achterstand ingehaald. Om 9 uur is hij al te kooi gegaan en gelijk bewusteloos geraakt.
Met frisse energie is hij weer bijtijds in de benen. We doen het rustig aan vandaag; zijn wat minder vroeg aan het Scottish breakfast en rijden eerst naar Dunvegan Castle om de tuinen te bezichtigen. Het kasteel zelf is niet fraai, een groot grijs brok steen met een balkon waarop de pipers hun kunnen ten gehore brengen aan de goe-gemeente. 
De fleur wordt aangebracht door de tuinen: rododendrons in vele prachtige kleuren. Blauwe bloemen (meconopsis) en diverse andere soorten die we nog niet kennen, een watertuin met hoge waterval, een ronde buscustuin temidden van fraaie borders, een beschutte ommuurde tuin voor nieuwe aanplant, en een bos traject met uitzicht op een loch met heuse zeehonden.
Het geheel blijkt veel bezoekers te trekken van wie het intreegeld wordt gebruikt voor onderhoud. Onze fietsen rusten tijdens onze rondwandeling achter het poortwachtershuisje en de bagage en helmen mogen we binnen achter laten onder de hoede van de portier. Als dat geen adelijke service is!
We vervolgen onze tocht over Skye en genieten van een uitzonderlijk mooi landschap. Steile bergen rijzen op uit de baaien met daarop of aan geplakt de bekende witte huisjes van Skye. Dit alles overgoten met het spel van licht, lucht en water: prachtig!!!
Als we een fotostop maken trekt een achteropkomende fietser accuut in de remmen en begint een technische uitwisseling over Rohlof- en Alfine naven. Zelf is hij niet zo content met zijn derailleursysteem. Bij het bergop schakelen loopt het nogal eens vast en dan moet je van de fiets: vervelend in een beklimming. Het gesprek begint in het Engels, maar we blijken al gauw over te kunnen schakelen in het Nederlands. Als Vlaming had hij ons al gauw herkend als komend van over de plas. Met zijn fiets zwaar bepakt met slaapzak, kleren, tent en pottekes doet hij aan 'campen in het wild'. Hij moet nog een heel eind en rijdt weer snel voor ons uit. 
Vlak voor Uig worden we toch nog overvallen door een bui: ijsregen! In een winkeltje warmen we eerst op met koffie uit de winkelautomaat. Een andere drinkgelegenheid zijn we vandaag trouwens op onze route niet tegengekomen. 
We landen aan bij een b&b vlak bij de haven. De ferry ligt om de hoek. De eigenaar lijkt Spaans. Maar misschien horen we dat nog van hem.

Uig - Callanish

Dinsdag 27 mei 2014 Uig - Calanish   65 km

We doen het rustig aan; de ferry naar het eiland Harris vertrekt om 9.40 uur. Bij de ferry aangekomen staan er al diverse fietsers die onze fietsen komen inspecteren. Ze waarschuwen ons voor de route met vele zware beklimmingen. Een gewaarschuwd mens telt voor twee, dus we gaan  goed voorbereid op weg. Al gauw wordt het inderdaad een loeizware beklimming. Vanaf zeeniveau naar meer an 300 m is altijd nog ca. 4 km klimmen. En zo volgen er nog vele lange beklimmingen. Maar gaandeweg gaat het ons beter af.  In de afdalingen met meer dan 50 km is het goed opletten dat  van de loslopende schapen , meestal met lam,  niet nog gauw even naar de overkant wil. Onntelbare catle grids gaan we over op onze tour. Vandaag zagen we er ook een in de poort van een schooltje. De openingen er in waren wel zo groot dat er geen kindervoetjes over zouden gaan. Een poortje ernaast zat goed dicht. Het is prachtig weer en het eiland Harris met zijn hoge toppen, bijna boomloos, schotelt ons zijn mooiste kanten voor. Het verkeer is een stuk rustiger dan op Skye en de wegen zijn  tot nu toe duidelijk beter dan op het vasteland van Schotland. Wat wel opvalt is dat we op onze tocht van 65 km geen enkele voorziening tegenkwamen om even op adem te komen en dat was wel een tegenvaller. Een enkel witgekalkt woonhuis tegen de hellingen. Het gedeelte waarop we nu rijden heet Harris, maar is onderdeel van Lewis. De scheidslijn is echter moeilijk te definieren. Ook  de locale mensen weten het niet goed. Op  Harris en Lewis wordt het zuiverste Gaelic gesproken. Men is er trots op en houdt het in ere.Onze tocht voerde door het hoogveen. Er liep een verhoogd plankier van enkele kilometers slingerend door de omgeving. Wij noemden dit het midgetpad. Om 4 uur vallen we bij ons b&b binnen, waar later de heer des huizes een goede kok blijkt. Zijn zalm is drie sterren waard, zeker gezien de grootte. Men is zelfvoorzienend. De ingredienten voor de worstjes voor het ontbijt lopen nog buiten in de modder te wroeten.

Callanish - Stornoway

Woensdag 28mei 2014  Callanish-Stornoway 55 km

Eenmaal weer op de trappers maakten we eerst een afslag naar de 'standing stones van Callanish ', die we vanuit het b&b al op een naburige heuvel konden zien. Het is een verzameling megalieten, die vierduizen jaar geleden in een kruisformatie rechtop  geplaatst zijn. In het centrum hiervan staan ze in een cirkel. De hoogste steen zal zo'n 4 m hoog zijn en staat  voor een steengraf. De betekenis van het geheel is niet meer te achterhalen, maar het zal een heilige plaats geweest zijn, gelegen op de heuvel boven 2 lochs. Het uitzicht is er bijzonder mooi. Doordat een van de 'poten' van het kruis uit een brede dubbele rij bestaat is er in het geheel een keltisch kruis te zien. Er moet nogal wat mankracht geleverd zijn om de stukken gneis steen rechtop te krijgen, men neemt aan dat dit met palen en touwen gebeurd is. We laten de omgeving nog eens op ons inwerken en gaan weer verder. We kunnen ons hart vandaag ophalen aan de historie van Lewis. Op onze route naar Stornoway lag  bij Carloway Broch een rond bouwsel uit het ijzeren tijdperk, boven op een hoogte, dus in een verdedigende positie. In de ijzertijd waarschijnlijk een huis van een leider van de gemeenschap of  een andere belangrijke figuur.  Het huis was gebouwd met twee binnen elkaar geplaatste ronde muren van op elkaar gestapelde rotsstenen, met daartussen een trap naar hogere verdiepingen.  De verdiepingen zelf waren niet meer aanwezig. Het dak zou van zachter materiaal zijn geweest, wellicht stro. De broch van Carloway is het best bewaarde exemplaar van zo'n 2000 jaar  geleden.Nog weer verderop kwamen we in een museumdorpje met z.g. blackhouses. Hier hadden mensen tot 1972 gewoond. Het waren huisjes met lage rotsstenen muren en een rond lopend strodak. Het leken redelijk comfortabele woningen. Ze waren netjes aangekleed en bemeubeld. Een haardvuurtje gaf een behaaglijke warmte. In een huisje ingericht als filmzaaltje zagen we hoe in de omgeving turf gestoken werd. Ook het weven van het beroemde Harris tweed.Het landschap op onze route van vandaag werd kaler en kaler en de wind nam toe. Bij Barvas lieten we de kustroute achter ons en namen de doorsteek dwars over het eiland naar Stornoway. De weg liep glooiend door een onbegroeid kaal hoogveen waar nog turf werd gestoken. Nergens een huis te bekennen. De wind zat ons behoorlijk dwars en we waren blij Stornoway te zien liggen.We hebben op de eerste helft van de dag bijzondere dingen gezien, maar de middag was qua natuur niet de boeiendste.

Stornoway-ferry-Ullapool-Lochinver

Donderdag 29 mei 2014 Stornoway-ferry-Ullapool-Lochinver 50km

In Stornoway hebben we de nacht doorgebracht in een b&b annex hostel. Vanmorgen was het weer vroeg dag, want de ferry naar Ullapool vertrekt al om 7.00 uur. Bijtijds te kooi hielp niet echt want we werden nog lang wakker gehouden door krakende houten vloeren en piepende deuren. Maar we zijn er op tijd uit en scharrelen ons kostje bij elkaar in de keuken. Om half zeven rijden we de pier op, maar moeten nog wat onverwachte formaliteiten vervullen. (Toch nog een beetje stress). De overtocht duurt bijna drie uur. Overal zie je mensen die uitgestrekt op de banken nog wat slaap proberen in te halen; een koddig gezicht. Het laatste half uur van de overtocht doet denken aan een reis met de Hurtigruten langs de Noorse kust; overal uit het water oprijzende donkere bergen.Na in Ullapool eerst koffie met scones te hebben getankt gaan we op weg. We zijn nu in Assynt, the land of Rocks and Lochs.Het eerste gedeelte van onze dagetappe is de hoofdweg naar Durness, mooi maar pittig door de tegenwind en lange lastige hellingen. Het lijkt of fietsen op brede wegen meer inspanning kost. We slaan na 30 km af naar Lochinver, een plaatje van een weg, singletrack en een z.g. scenic route. Wel met stukken van 10 %. Maar al met al loopt het lekker. De uitzichten op de bergen en lochs plus de doorkijkjes naar zee vergoeden veel. En niet te vergeten, de wind is hier gunstig: N.O! Het is uitstekend fietsweer: 18 graden. Bij een pauze worden we al snel weer verjaagd door de midges. In Lochinver zoeken we een plekje aan de baai. Het is nog vroeg en bij een tuktuk veroveren we een cola en een broodje. Ook deze verkoopster schakelt al snel over op het Nederlands. Handig dus om haar even te vragen waar we straks moeten zijn. Ze wijst ons een wit huis (hoe kan het anders in Schotland) op de helling en zegt: 'Ik werk daar ook, dus ik zie jullie vanavond nog wel'.    Een paar Vlaamse motormuizen worden door onze fietsen aangetrokken. Met enige verbazing kijken ze naar de Santos riem-aandrijving. De een vraagt: 'Bevalt het nu echt?' Waarop de ander aantwoordt: 'Ik denk , als een Nederlander iets heeft, moet het wel goed zijn!'We gaan naar ons slaapadres en ook hier kunnen we weer gewoon onze moedertaal spreken. Maar wat de toeristen betreft, we kunnen de Nederlandse nummerborden nog steeds op 1 hand tellen.De laatste dagen bleek een paar maal de b&b-eigenaar een bijzondere hobby te hebben voor de wintermaanden, nl sterrenkijken. Je hebt in dit deel van moeder aarde natuurlijk ook weinig lichtvervuiling. De apparatuur was geavanceerd. een van de telescopen had een doorsnede van een meter.

Lochinver-Scourie

Vrijdag 30 mei 2014  Lochinver-Scourie, 68km

Onze kamer in Lochinver is ensuite. Tenminste, de douche en wc zijn in onze kamer ingebouwd, maar de deur ervan zit op de gang en de hele verdieping maakt er gebruik van. We kunnen meegenieten. Maar ieder heeft blijkbaar een goede nachtrust en zo ook wij. Vanmorgen gaan we eerst op de foto met een Frans echtpaar dat we al eerder hebben ontmoet plus de twee b&b-ers. Het is nog vochtig in de lucht, echt midget-weer. Bij de plaatselijke Spar kopen we een middeltje dat goed zou helpen. We zullen zien.Het eerste half uur van de kustroute richting Scourie zou het zwaar zijn, daarna heb je het gehad, zo werd ons verteld. De persoon was zeker omgedraaid na dat half uur!  Het blijven ook tot Stoer nog stevige hellingen, maar wat een natuur. In Stoer aangekomen maken we bij het naambord van de plaats een selfie: de 2 stoeries! Dat vinden we tenminste zelf ook wel. Vandaag lukt het om de koekoek te traceren die ons al de hele reis vergezelt en constant regen aankondigt. Ze hebben hier in Schotland vast extra veel koekoeken nodig, maar wij ontkomen nog steeds aan de regenverwachting van het beest. We zien er nu twee maal 1 op een bovenleiding zitten roepen. In deze omgeving zit hij al gauw open en bloot. Ook spotten we leeuweriken die voluit jubelen, hoog in de lucht. Het is lang geleden dat we dat in Nederland zagen. Na Stoer vervolgen we de scenic kustroute, eerst nog een eindje om naar het lighthouse. Weer op de route blijkt de verkenning van Rien via google earth te kloppen: loei en loei zwaar. Korte, maar ook enkele lange beklimmingen van 25%. Meestal dicht onder de top moeten we van de fiets om het laatste stukje te lopen. En dan weer op naar de volgende 25%! De route is prachtig en we hadden dit niet willen missen.Op de doorgaande weg aangekomen volgen nog enkele flinke hellingen, maar gezien wat er achter ons lag, een peulenschil.Om 15.30 uur bereiken we Scourie, toch wel behoorlijk uitgewoond. Maar een douche en een maaltijd doen wonderen.

Rien had een slechte dag en kon Adri in geen velden of wegen bijhouden.

Scouri-Durnessaterdag  31mei 2014 Scourie-Durness 46km

Vandaag een halve rustdag, al leek dat er in het begin niet erg op. Direct op een volle maag een helling van 10 % is niet echt leuk. Inmiddels zijn we aan zulke verrassingen gewend. We willen vandaag de Caves in Durness bezoeken. Durness ligt aan de noordpunt van Schotland. Om 11.445 checken we in bij onze b&b. Wel erg vroeg, maar voor de eigenaars geen probleem. Na  een douche en wat eten maken we de oversteek naar de Smoo Caves. Deze liggen op loopafstand van ons onderkomen en  te vinden diep achterin een slenk vanuit zee.Van de omgeving en beneden in de kalkzandstenen grot zijn al heel wat mooie plaatjes te schieten. Maar met een gids  binnen in de rotsruimten en in een bootje van de ene naar de andere grot , levert veel leuke extra informatie op.De ene grot is ontstaan door inslijping van de zee. Hij is van voor de laatste ijstijd en aanvankelijk veel en veel langer geweest. De andere grot is door smeltwater van de ijskap ontstaan. Tussen beide is binnen een breuklijn te zien. En inmiddels zijn beide grotten met elkaar verbonden. Smoo is een Vikingnaam voor dit navigatiepunt. Het duidt geen plaatsnaam aan. De gids wijst binnenin de grot op plekken waar in verschillende tijden bewoning is geweest. Jagers en verzamelaars hadden hier hun bivak. Dit is o.a. te zien door beenderresten van dieren en b.v. steenkool , gevormd door hazelnootbasten, wat op de aanwezigheid van mensen duidt. 14 meter onder de bodem zit nog een grot. Deze is voor duikers te moeilijk bereikbaar. Het is indrukwekkend je voor te stellen dat de bodem van Schotland nog steeds bezig is op te veren na het smelten van de 10 km dikke ijskap. Zo ook b.v. Scandinavie. Het is een dag geweest vol indrukken van de geweldige krachten vanuit de aarde , zoals in prachtige kleuren graniet in hoog opgewerkte aardlagen, zoals we vanmorgen onderweg konden zien, en daarbij het extraatje van vanmiddag. Weer heel bijzonder.

Durness-Altnahara

1 juni 2014

Zondag 1 juni Durness-Altnahara 70km

We zijn al weer vroeg op weg; 8.45 uur worden de fietsen in stelling gebracht. De route loopt eerst hoog langs de kust met zijn diepe inhammen. Het gaat gesmeerd, ondanks de soms felle tegenwind. We besluiten een alternatieve route te nemen die ons rechts langs de Ben Hope zal voeren. Een goede keuze, op een totaal van 35 km over de 'wuthering heights' komen we drie auto's tegen. De weg is smal, het is wel even manouvreren hoe elkaar voorbij te kunnen. De passing places liggen ver uit elkaar. De route is hier tamelijk fietsvriendelijk, maar de klimmetjes die er zijn, zijn wel van een behoorlijk stijgingspercentage.
We rijden nu echt door de Schotse Hooglanden. Wat een genot om dit mee te maken; bergen in alle kleurschakeringen die je maar kunt bedenken. De koekoek horen we niet meer; hij heeft zijn werk gedaan, een tijdje valt er even wat nat. Maar al gauw klaart het op en drogen we weer op. Het enige wat te horen is is de wind om onze helmen.
Om half drie bereiken we Altnahara en kloppen we aan bij een geboekte b&b. Maar o grote schrik, we blijken voor 6 juni te boek te staan en voor vandaag zit het al vol. Het hele gehucht bestaat uit een b&b en een hotel. Gelukkig kunnen we bij de laatste een kamer bemachtigen.

Altnahara-Tain

maandag 2 juni 2014

Maandag 2 juni Altnahara-Tain 82 km

We vertrekken op onze gebruikelijke tijd uit ons alternatieve onderkomen, het z.g. vissers- en jagershotel. Echt vergane glorie was het. Onze kamer was wel groot,  maar  bezat een hellingshoek waarop menig zeeman echt zijn zeebenen nodig had.

De eerste beklimmingen dienden zich al snel aan. We hadden een forse tegenwind, die het noodzakelijk maakte ook in de afdalingen bij te trappen. Na 15 km een fotostop bij de 'Crask Inn', een bekende overnachtingsplaats bij fietsers. Hier vroeg een jongedame of we soms samen op de foto wilden; bleek het een Hollandse te zijn die in de Inn werkte. Ze woonde met haar gezin aan een groot loch, ver van de bewoonde wereld. De kinderen naar de creche betekende 25 km met de auto. Ze had haar moeder gevraagd bij haar te komen wonen, maar die was bang hier in the middle of nowhere gauw dement te  zullen worden. We konden ons er iets bij voorstellen: je moet

hier echt voor een bepaalde levensstijl kiezen.

In Lairg aangekomen maakten we een koffiestop in een bezoekerscentrum en kregen  empassant aardige informatie mee over de turfstreek, de peatlands. De verdere tocht  ging gesmeerd. Er was meer beschutting, het landschap werd glooiender en de route vlakker. We kijken terug op een makkelijke dag.

Tain-Inverness  Dinsdag 3 juni 2014

 Tain-Inverness 72 km via Nigg-Cromarty ferry over de

We laten het fraai gelegen en prachtige b&b in Tain als snel achter ons. We hebben na een kleine klim een vlakke 8 km; wat is dat lekker fietsen, het lijkt wel Nederland! We volgen route 1, de z.g. Noordzeee kustenroute. Dit houdt in dat we dicht langs de zee fietsen en dit maakt het bepaald fris. Bij Nigg aangekomen is het in de monding van het firth, de oil-area, een drukte van belang op de diverse olieplatforms. We moeten lang wachten op de ferry, die hooguit maar twee auto's en wat passagiers kan overzetten. 31 mei is hij weer in de vaart gegaan tot oktober, lezen we. Het blijkt na enig telefonisch contact met de schipper, dat het tij deze morgen te laag is; hij kan niet afmeren. Na een wachttijd van een goed uur zien we hem eindelijk aankomen. De enige auto aan boord heeft moeite de hoek naar de kade te maken. Tijdens de overtocht spotten we een school dolfijnen. In Cromarty aangekomen, we zijn best koud geworden, warmen we ons eerst maar eens op in een bar met aangebouwde serre. 
De verdere route is glooiend en doet erg aan Ierland denken. Om 3 uur passeren we de brug over Moray Firth , de Kessock bridge, naar Inverness en rijden richting centrum. Nog even zoeken naar een b&b. Na een mislukte poging vinden we er een tegenover het kasteel.De fietsen hebben het goed, ze staan in het kantoor van de eigenaar.

 Invernes-Aviemore

woensdag 4 juni 2014

 Inverness-Aviemore 80 km via het culloden slagveld.

Het drukke en uitgestrekte Invernes uitkomen en achter je laten gaat niet zomaar. Als we de laatste huizen van een buitenwijk achter ons laten staat de teller op 12 km. 
Nu op weg naar Culloden. We bezoeken het Centrum 'The Battlefields', het slagveld van de 1000 doden in een uur. Het was 16 april 1746. Het leger van de Jacobieten vocht hier om de tronen van Grootbrittannie terug te winnen van het Huis Hannover. Het was de laatste veldslag op Brittisch grondgebied. In een interactieve voorstelling sta je midden in de gewelddadige veldslag. De tentoonstelling volgend hoor je diverse figuren uit de veldslag in een schaduwbeeld hun verhaal vertellen. Elk jaar wordt de veldslag live nagespeeld. 
De slag heeft veel kwaad bloed gezet bij de Schotten, want het overwinnende leger heeft zich behoorlijk misdragen, moordend en plunderend, vrouwen nog kinderend ontziend, trok het door Schotland.
We stappen weer op ons eigen stalen krijgsros en rijden door een vredig landschap met rustende schapen in bloeiende weiden. Onderweg spreken we nog een Hollandse fietser met zijn zoon, die met zijn zoon onderweg is naar John o Groats, een noordelijk markeringspunt voor fietsers. In een plaatselijke shop schakelt de winkelier tegen ons over in het Nederlands. Maar hij is wel nadrukkelijk Schot. Zijn Nederlands hoort bij een vroeger arbeidsverleden in Europa, zoals hij het zelf benoemt.
Het laatste gedeelte van de etappe gaat via het fietspad langs de snelweg, niet onze meest favoriete route. Het was vandaag soms even zoeken. De route liep soms via een bospad of met een omweg naar de volgende plaats. Voor dat laatste kiezen we graag, want voor fietsen op de snelweg moet je behoorlijk levensmoe zijn. Op wegen waar je bij ons 80 mag rijden , wordt hier 100 gereden of meer. 
Om 4 uur bereiken we het b&b en zijn blij de benen te kunnen strekken. Je krijgt hier geen meter cadeau.

Aviemore-Aberfeldy

Donderdag 5 juni 2014

Donderdag 6 mei Aviemore-Aberfeldy gedeelte met trein nog 30km gefietst
We besluiten om een halve rustdag te nemen, de te volgen route loopt gedeeltelijk bezijden de snelweg A9.
Dit en mede, dat het regent doen ons even de remmen toeknijpen. Het te fietsen gedeelte is werkelijk een genot om te fietsen.
Hoog boven de rivier , met mooie uitzichten een makkie, ook wel lekker. Ook met het bijwerken van de weblog nemen we even rust. Morgen komt zo zegt de beschrijving de mooiste route, hoezo nog mooier.

 Aberfeldy-Callender

Vvrijdag 6 juni 2014

Aberfeldy-Callender 82 km

Na een stroeve start beginnen na een half uurtje de benen weer te draaien. De routebeschrijving heeft niet teveel gezegd, de etappe is werkelijk prachtig. Hoog boven het loch gaat het kilometers op en neer met soms lastige klimmen. De wegen waarover we rijden bestaan voor een groot gedeelte van de route uit gravel, goed te berijden. Helaas moeten we nog een klein stukje over de snelweg: levensgevaarlijk! Hier een eigen alternatief gnomen door het bos zand en gravel, de weg A9 was ons te gevaarlijk.We kwamen precies bij de oversteek van de A9 naar het fietspad uit Hoog boven dezelfde racebaan was weinig meer te horen van het rumoer onder ons. We volgen loch Lomond, die we vorig jaar in een bootje overstaken, en loch Earn. De roep van de zeearend heeft in deze omgeving plaatsgemaakt voor de schreeuw van de fazant. We horen hem regelmatig, alsof hij met ons meetrekt.

Bij het afdalen zijn het geen loslopende schapen die we in de gaten moeten houden, die zitten nu achter omheiningen. Wel zijn het eekhoorns, konijnen en een enkel hert.

We staan stil bij een gedenksteen van het verongelukken van een 25-jarige fietser op de A9. Dit tragisch ongeval heeft bijgedragen tot de mooie parallelweg voor fietsers.

We passeren een kerkje met op de begraafplaats het graf van Rob Roy, een Schotse Robin Hood. Over zijn turbulente leven werd een boek geschreven door Sir Walter Scott. Het bezorgde hem de heldenstatus. Ook werd zijn leven op muziek gezet door Berlioz.

Bij een bezoekerscentrum de Trossachs ontmoeten we a real Scotchman, in vol ornaat, lid van de clan Menzies (Mensink, vullen we zelf in).  Het is inmiddels warm geworden. The sky was high and we're moving on - ongemerkt rijden we Callendar binnen.

Callender-Falkirk

Zaterdag 7 juni 2014

Callender-Falkirk 76km langs het Falkirk wiel.

We vertrekken vroeg uit het schitterende B&B alles was tot in de puntjes geregeld, een vier sterren onderkomen.
Er staat een stormachtige westenwind en het is ploeteren geblazen in de beklimmingen. Het weer is zonnig en we draaien goed door.We komen bij Fintry op een stuk bekend terrein (tocht van 2013).Echter de Inn waar we toen van koffie en gebak hebben genoten was dicht.We willen niet dezelfde route fietsen, en gaan een alternatieve volgen, via google etc. uitgepuzzeld. Nu we hebben het geweten , het eerste stuk was een ontzettend zwaar traject ,wind pal op de kop en een helling van 10 tot 15%. Op de top buigen we af naar het forth&clyde canal om naar Falkirk te fietsen. Tot onze verbazing was het Falkirk wiel in werking, het was er enorm druk. Schepen worden er van een laag niveau per verticaal draaiend wiel naar een hoger niveau gebracht. Om 12uur waren we al in Falkirk .Na lang zoeken en diverse kanten te zijn opgestuurd komen we in ons besproken onderkomen aan.

Hier stokt mijn verhaal, want dit is met geen pen te beschrijven. Mischien heeft Adri nog moed om de pen te hanteren.

We worden binnen genodigd in een huis waar de hond qua geur zeer nadrukkelijk aanwezig is. De kapstok bij de deur bezwijkt bijna onder de lading jassen e.d. Het is schemerdonker in de woning. Onze kamer is boven. Bij binnenkomst kijk je je ogen uit; het lijkt of je een depot van een rommelmarktkoopman binnenstapt. Allerlei soorten kastjes met curiosa er op. 3 wanden zijn kastenwanden bomvol kleren van de huiseigenaars.

Achter het voeteneinde van het ijzeren bed is een alkoof met in de opening een kamerscherm. Het moet je enige privacy geven bij gebruik van het toilet. Op een verhoging staat een bad met douche. Ook in deze ruimte is elk vrij plekje benut door lampetkannen met een stuk er uit, en wat al niet aan frutsels. We moeten onze eigen spullen goed bij elkaar houden om niet het een en ander kwijt te raken. We zijn het er over eens,

eigenlijk kan het zo niet. Maar....... de ontvangst was hartelijk.

 Falkirk-Biggar

Zondag 8 juni 2014

Falkirk-Biggar 80 km

Enigszins verbijsterd vertrekken we uit het pakhuis, rosie&stiefbeen.

Eerst weer op de route zien te komen langs het canal, en warempel we komen weer bij de tunnel uit waar we vorig jaar met c&g een concert ten gehore brachten. De schotten zoeken nog steeds die diepe bas , die bijkans de tunnelstenen loszong. Toch aardig die bekende plekken. We gaan verder langs het canal, helaas ligt het fietspad er erg slecht bij, grote modderplassen maken dat we er al gauw uitzien als bootwerkers. We verlaten het bekende fietspad om onder Edingburgh door te gaan.Het landschap is nu open en we krijgen een storm tegen.Ondanks de zware omstandigheden is het genieten, het spel van zon, en wolken overgieten het landschap soms in een gouden gloed. Dat het zwaar is blijkt uit ons gemiddelde, over de reis tot nu toe ligt dit tussen de 18 a 22 km uur. We halen nu op deze route 15 km uur. We rusten uit in ons besproken hotel in Biggar. Bij binnenkomst in het plaatsje was het al een drukte van belang. Er blijkt hier een feestweek te beginnen. Een piperkorps en  vele ruiters trekken aan ons voorbij. De stad moet wel netjes blijven; de veegwagen volgt de stoet op de voet.

Biggar-Bonchester Bridge

Maandag 9 juni 2014

Biggar - Bonchesterbridge, 108 km.
We vertrekken vroeg, want we verwachten onze tijd wel nodig te hebben. Het is goed weer, de zon schijnt en er staat een stevige wind. Het landschap geeft vaker beschutting door heggen, stukjes bos, dan weer hebben we de wind stevig op kop. We genieten van de vele kleuren groen en de vergezichten. We volgen route 1 en buigen bij Innerleithen af naar een eigengemaakte route die door de Scottish Borders voert. Het loopt lekker. 's Middags barst in alle hevigheid de regen los. Al gauw hebben we geen droge draad meer aan het lijf, zodat het met de slagregens in het gezicht toch nog een zware tocht wordt. De weg verdwijnt op de laagste punten van de glooiingen onder water en rivieren stromen ons van bovenaf tegemoet. Maar de grote weg is geen alternatief, want te gevaarlijk. Tegen vieren bereiken we ons onderkomen in Bonchesterbridge waar een warme douche ons bijzonder welkom is. Zo hebben we behalve een zonnig Schotland met een enkele shower dit ook een keer meegemaakt. We zouden ook wel erg bij het Nederland van de laatste tijd afsteken.

Bonchesterbridge-Corbridge

Dinsdag 10 juni 2014

 Bonchesterbridge-Corbridge   92 km

Het kan verkeren, met stralend weer en helemaal volgepropt met een full scottisch ontbijt vertrekken we. En jawel direct al een forse beklimming de bacon kwam me bijkans de neus uit, eigen schuld dikke bult.
Ik zou beter moeten weten, we rijden nu door North Cumberland , hier krijgen we na een forse klim een prachtige afdaling voorgeschoteld een gedeelte van een alpencol waardig, kompleet met hairpins geweldig enkele km lang.Met snelheden van 70km/uur denderden we naar beneden langs het kielder water. Plotseling zijn we boven op een klim aangeland op de military road die door de romeinen zeer strategisch was aangelegd langs de Hadrian Wall. Deze wall wordt nu veelal door wandelaars gebruikt en loopt van de Oost naar de Westkust 165 km lang.We rijden al snel Corbridge binnen , we zijn snel deze dag om 15.00uur al onder de douche.

Corbridge-Newcastle Ferry

Woensdag 11 juni 2014

 Corbridge-Newcastle Ferry  IJmuiden  52 Km

We gaan op voor het laatste stukje fietsen in Engeland, we hebben al een tijdje  het bord met welcome in Engeland achter ons, en gaan op weg naar de ferry. het is een stuk weg c.q fietspad route 72 welke langs de rivier de tyne loopt. Het is er erg druk met honden uitlaters en wandelaars. Newcastle is voor ons zo langzamerhand een bekende plek en we rollen er moeiteloos doorheen. Wel moeten we door een  verpauperd stuk van de stad, hier is het oppassen voor het vele glas en andersoortig rommel.Maar het gaat goed en we komen mooi op tijd bij de boot aan. Het inschepen gaat voorspoedig, als eersten aan boord (de fietsers) dit zal echter wel inhouden dat wij morgen als laatste van boord gaan. We genieten op dek van prachtig zonnig weer,bijna geen wind , en met een biertje erbij, is het goed toeven aan dek.

Newcastle-IJmuiden ferry

Donderdag 12 juni 2014

Op weg naar IJmuiden-Amsterdam-Zwolle- Hardenberg  65 Km

De overtocht loopt voorspoedig en om 10 uur gaan de eerste auto's van boord ,en ja hoor wij staan achteraan en kunnen niet bij onze fietsen komen, waar hebben wij dit vaker meegemaakt . Maar uiteindelijk gaan we van boord en glippen tussen alle andere verkeer naar voren,waar de douane ons vriendelijk doorwuift. zo toch maar mooi geregeld. het tochtje naar Amsterdam is een peuleschil, wat fiets het toch prachtig op mooie gladde fietspaden. na even koffie in het bekende tentje bij het station de trein in ,ditmaal een dubbeldekker ,en we zoeven lekker naar Zwolle. In Zwolle pakken we onze fietsen naar Hardenberg , waar we om half vier arriveren.

Adri rook waarschijnlijk de stal, ze reed constant 25 aan het uur ,met geen zweetdruppeltje te bekennen.

We zijn weer thuis.

Eindconclusie

 juni 2014

Wat valt er te vertellen over onze reis,

Het is, was een reis die onze fysiek op enkele trajecten behoorlijk op de proef stelde.

Maar !!!!!  het was genieten.

De treinreis  naar Oban  via Edingburgh en Glasgow was  goed te doen. Wel vooraf de reis bespreken; het blijft aan de conducteur of je met de fiets meekunt . Trein Glasgow-> Oban ronduit groots.

Fietsen op Mull - eerst bussen laten passeren - verder vrij rustig (We waren aan het begin van het seizoen).

Op Iona struinen over het eiland naar de baai van Columba. Alleen dit was al de moeite waard.

Op onze verdere tocht over Mull, Sky ,Harris, en Lewis hadden we de wind fors tegen, maar ook hier vergoedden de natuur en de vele culturele bezienswaardigheden veel. De overtocht naar Ullapool en vandaaruit naar de Schotse Hooglanden was ook een bijzondere overtocht en deed ons erg aan Noorwegen denken. Via de streek Assynt volgde toen een etappe die ons nog lang zal heugen ,ontzettend mooie hagelwitte stranden, maar beklimmingen die ons naar adem deden snakken. Waarschijnlijk het mooiste gedeelte van onze tocht. Via Durness trokken we het binnenland van Schotland in. Met recht land, want hier is helemaal niets en niemandal. Dit gebied is erg indrukwekkend door zijn hoge toppen die soms nog met sneeuw waren bedekt. Hierna volgen enkele relatief gemakkelijke tracks. Na Inversness was het weer gedaan met de pret en moesten we weer flink aan de bak.

We begonnen de Scottisch Borders te naderen en alles werd wat liefelijker, hoewel de beklimmingen nog wel eens voor verrassingen zorgden.De  eindstreep begon in zicht te komen, via de Hardrian Wall naar Newcastle.

We hebben een bijzondere tocht gefietst, zeker wat natuurschoon betreft, bloeiende bermen ,wilde waterstromen en smerige beklimmingen.

We hebben opnieuw geluk gehad met het weer:  twee maal een halve dag in het regenpak, werkelijk bijzonder, temperatuur om te fietsen goed, wind mocht wat minder

We hebben geen pech gehad, en de fietsen hielden zich uitstekend met name de Flyer, die het zwaarst was bepakt, gaf geen krimp. De Santos 28" is duidelijk nerveuzer in zijn stuurgedrag dan mijn vorige 26" fiets.

Ongelooflijk wat de fietsen voor de wielen kregen, wegdek met grote kuilen die nauwelijks zichtbaar zijn , door het spel van licht en schaduw. De banden voor adri swalbe supreme,en voor mij swalbe marathon racer zijn werkelijk prima  ,wel op druk houden  in vier weken 1 x wat lucht bijgepompt.

En de Schotten? We hebben heel goede ervaringen gehad in de rij van B&B's;  gastvrije en vaak warme ontvangsten. Hotelpersoneel was uiteraard zakelijker, maar behulpzaam als het nodig was. We kunnen het gesprek van 2 treinpassagiers uit het begin van onze reis beamen: de Schotten zijn doorgaans direct en pretentieloos te noemen. We hebben genoten van vele menselijke ontmoetingen - een extra souvenier van onze reis.